Uitslag van de vragenlijst over de toekomst van de H. Nicolaaskerk in Lettele

Oktober 2021

Begin dit jaar kwam het bericht dat de H. Nicolaaskerk van Lettele (en bijna alle plattelandskerken in de Heilige Lebuinusparochie) per 2025 gesloten gaat worden. Officieel heet dat: onttrokken worden aan de eredienst. Velen schrokken van dit bericht. Teleurstelling, boosheid, berusting: veel emoties kwamen los. Al snel kwam een groep betrokken Lettelenaren bijeen om zich te beraden. Wat betekent dit voor Lettele, haar inwoners en haar kerkgangers ?

Er is een brede werkgroep gevormd die een enquête heeft samengesteld om te onderzoeken waar in de gemeenschap behoefte aan is. Behoefte van de werkgroep was om eerst te weten hoe groot het draagvlak is om de kerk met pastorie voor de gemeenschap te behouden en of er ideeën zijn om aan de kerk een andere bestemming te geven. Waar is onder de Lettelse gemeenschap draagvlak voor?

Het enquêteformulier is verspreid als bijlage bij ’t Zout van juli 2021. Ook kon de enquête tot medio augustus 2021 digitaal worden ingevuld.
Graag informeren wij u wat dit opgeleverd heeft.

Het resultaat: er zijn 41 formulieren fysiek ingevuld maar veel meer gegevens zijn digitaal ingeleverd. De site van de enquête is 248 keer bezocht, 76 keer is de hele vragenlijst digitaal ingevuld. Dat levert een totaalscore van 30,6 %. Gemiddeld namen respondenten zo’n 30 minuten de tijd om de vragenlijst serieus in te vullen. Opvallend hierbij is dat veel "niet" parochianen (38%) de moeite hebben genomen om de enquête in te vullen.
Dat is een hele mooie score. Dank aan allen die zich de moeite hebben getroost om na te denken over de toekomst van de kerk en het kerkgebouw in Lettele.

Het uitgebreide resultaat van de gestelde vragen leest u hieronder.

Wat betekent kerkgebouw in Lettele voor u?
De kerk hoort bij het dorp. Zonder kerk is Lettele een symbool, een beeldbepalend gebouw kwijt. Voor velen is de kerk een baken in deze gemeenschap. Van veraf kun je de toren zien. Thuiskomen. De kerk is een gebouw van en voor mensen. Het klokgelui is een vertrouwd teken van oproep om te vieren, te rouwen en samen te komen. Zo belangrijk in deze tijd.

Wat was uw reactie toen u hoorde dat de Lebuïnusparochie het kerkgebouw in Lettele vanaf 2025 niet meer zal gebruiken?
De invullers van de enquête zijn veelal zeer reëel. Het teruglopend aantal kerkgangers is een teken dat steeds minder mensen de weg naar de kerk vinden. Deze Coronatijd, waarin mensen maar mondjesmaat fysiek aanwezig kunnen zijn, versnelt dit proces.
Velen hadden dit daarom zien aankomen. Dat neemt niet weg dat mensen toch wel zeer teleurgesteld zijn in de beslissing van het bestuur van de H. Lebuinusparochie. Vooral de manier waarop: vooraf geen overleg met de locatie, het bericht kwam als eerste via de openbare media binnen en daarna pas via ’t Zout én de H. Nicolaasparochie. De H. Nicolaas is een erg zelfvoorzienende gemeenschap waar dit nog in stand gehouden wordt door vele vrijwilligers. Veel respondenten gebruiken dan ook de term: boos, verdrietig, teleurgesteld, voelden ons in de steek gelaten. Ook de kinderen waren heel erg ontdaan.
Meermalen wordt gemeld dat het zuur is dat alleen de Broederen open blijft. Deze kerk in Lettele is makkelijk toegankelijk, in tegenstelling tot de stadskerk. Vooral voor de oudere gelovigen in het dorp die niet zomaar naar Deventer kunnen is het jammer.

Stel de deuren van het gebouw gaan op slot en het kerkgebouw blijft voortaan leeg staan. Hoe voelt u zich daarbij?*
Een gebouw dat niet gebruikt wordt, verpaupert en vervalt. Daarmee verliezen we beeldbepalend cultureel erfgoed. We moeten zoeken naar een andere bestemming. Het gebouw is destijds gebouwd voor mensen, om samen te komen en te vieren. Leegstand doet geen recht aan alle giften uit de lokale gemeenschap die destijds geschonken zijn.
Voor mensen die geen binding hebben met de kerk, is het geen probleem dat het gebouw niet meer gebruikt wordt. Bijna unaniem: leegstand is geen optie. Veelal vindt men een leegstaande kerk jammer, teleurstellend triest en zonde.

Stel: het dorp kan het kerkgebouw overnemen. Wat zouden we er dan mee kunnen doen? Waar heeft u of heeft het dorp behoefte aan?*
Er zijn veel mogelijke herbestemming geopperd. Algemeen is men van mening dat het gebouw voor de gemeenschap behouden moet blijven. Het is wenselijk dat er toch een plek blijft om een kaarsje op te steken, te vieren en te rouwen. Een aula zou passen. Het meest wenselijk is een combinatie van commerciële en culturele/sociale bestemming. Het gebouw kan geschikt gemaakt worden voor appartementen of onderwijs. Echter bij het herbestemmen moet wel rekening gehouden worden met de activiteiten die nu plaatsvinden in de Spil en andere dorpsvoorziening. Concurrentie moet voorkomen worden.
Geadviseerd wordt om na te denken over de vorm waarin gezamenlijke activiteiten kunnen plaatsvinden. Welke functie het gebouw in de toekomst ook zal krijgen: het moet wel passen en toegevoegde waarde hebben voor het dorp.

Zijn er activiteiten die we in de kerk zouden kunnen organiseren? Heeft u ideeën of wensen?
Sociale en/of artistieke herbestemming.
De meeste inzenders denken aan activiteiten die gerelateerd kunnen worden aan theater, muziek, ontmoeting, kaarsje branden, stilte ruimte of school
Een filmvoorstelling zou een goede activiteit kunnen zijn. De kerk heeft een goede akoestiek en leent zich goed voor muziek- en zanguitvoeringen of een vorm van theater. Ook aan culinaire evenementen wordt gedacht.
Het gebouw zou een dependance kunnen zijn van activiteiten in de Bergkerk. Een satelliet van Woon- zorgcentrum ’t Dijkhuis is ook een mogelijkheid. Een andere commerciële invulling kan zijn een medisch centrum. Een bestemming als aula cq rouwcentrum beantwoordt ook aan de wens dat het gebouw relatie met de oorspronkelijk functie van het gebouw zou moeten behouden.
Hierbij vaak ook opgemerkt dat er geen concurrentie met het Kulturhus moet gaan ontstaan.

Wat mag er volgens u absoluut niet met het kerkgebouw gebeuren? Wat zou u echt jammer vinden?
Nagenoeg alle respondenten wensen dat het gebouw niet gesloopt wordt. Het symbool van het dorp moet bewaard blijven. Zeker de toren met zijn klokken horen bij het dorp.
Velen zijn zeer terughoudend als het gebouw een al te profane (werelds, niet kerkelijke) bestemming zou krijgen. Bestemmingen die uitnodigen tot veel lawaai, drankgebruik zullen niet omarmd worden.

Hoe hoopt u dat de toekomst van het kerkgebouw in Lettele er uit zal zien?
Ook hier een splitsing tussen sociale en commerciële invulling.
In een of andere vorm zal het gebouw moeten blijven bestaan, aldus de respondenten.
De grondslag moet wel een goed doortimmerd plan zijn, dat financieel toekomstbestendig is.
Wanneer aan woningen of appartementen gedacht wordt, vinden velen dat Lettelenaren voorrang moeten krijgen. Dat geldt zowel voor senioren als voor starters.
Gezien de krapte op de huizenmarkt is hier zo goed als zeker belangstelling voor.
Vaak wordt er gedacht aan een combinatie van sociale en commerciële functie. Woningen, appartementen of een school met een plek voor cultuur, bezinning, vieren en rouwen,

Hoe zou u bij kunnen/willen dragen aan een nieuwe invulling van het kerkgebouw?
Meewerken kan op een aantal manieren: meedenken in het voortraject en de uitvoering of daadwerkelijk de handen uit de mouwen steken. Ook kan gedacht worden aan het uitgeven van obligaties of via crowdfunding geldmiddelen verwerven.

Algemene slotvraag: zijn er nog vragen en/of opmerkingen ten aanzien van de enquête?
Veel opmerkingen worden gemaakt over de gang van zaken rond de kerksluiting. Die roept veel vragen op: blijft de begraafplaats in Lettele bestaan? Het is onzeker wie er nu uiteindelijk beslist over de toekomst van de kerk als gebouw. Is dat het bisdom? Is dat het bestuur van de H. Lebuinusparochie? Mag de locatie meedenken? Vele giften en legaten hebben er destijds voor gezorgd dat dit gebouw er kon komen. Daarom vinden velen dat het morele en historische bezit en dus ook het feitelijke eigendom van het onroerend goed ligt bij het dorp.
Men hoopt dat er toch wel een ruimte blijft voor gebed en bezinning. Het zou wel fijn zijn als de toren blijft staan.

Bij deze vraag komen ook opmerkingen die wijzen naar de toekomst van het dorp als geheel.
De vraag is: hoe wil Lettele er in de toekomst uitzien. Daarbij moet dan het hele dorpslandschap beschouwd worden: wonen, werken, recreëren, ontmoeten enz. Wat is er nu, wat is nodig om Lettele een leefbaar dorp te laten blijven. Daarom is het goed om samen met de school, en de Spil en andere pijlers van het dorp gekeken wordt naar de mogelijkheden voor Lettele.

Bij vrijwel alle reacties op deze afsluitende vraag wordt ook een grote mate van dankbaarheid uitgesproken om deze vragenlijsten te mogen invullen. Velen waardeerden dit. Het getuigt voor de werkgroep van een grote mate van betrokkenheid en betekenis van de huidige Nicolaaskerk voor de geënquêteerden

Het betekent ook dat de werkgroep hiermee waardevolle informatie heeft ontvangen om verder te kunnen. De werkgroep dankt iedereen die hieraan heeft bijgedragen en gaat vol energie werken aan de verdere uitweg. De werkgroep wil graag de uitkomsten van de enquête delen met het bestuur van de H. Lebuinus. Tot op heden heeft nog geen gesprek plaatsgevonden.