4 Mei herdenking met Canadezen

Herdenking voor de bij de bevrijding omgekomen soldaten van de Royal Canadian Dragoons, in Lettele

(Speech door: wethouder Marcel Elferink, 04-05-2025, bij het monument in Lettele)

Geachte aanwezigen, beste mensen,

Ik zal mijn toespraak in het Engels houden, zodat onze gasten uit Canada het kunnen verstaan. Er is een Nederlandse vertaling aanwezig, die wordt uitgedeeld aan wie dat wil.

“Opdat wij niet vergeten”
Staat er op de website van de Canadese begraafplaats Holten.

“Opdat wij niet vergeten” want we moeten ze niet vergeten en we zúllen ze niet vergeten, de namen van de Canadese soldaten die zo dapper hebben gevochten voor onze vrijheid.

We moeten ze niet vergeten, de namen van de Canadese soldaten, van the Royal Canadian Dragoons, die hun levens hebben gegeven, hier in Lettele, voor ónze vrijheid.

Opdat wij niet vergeten:

• Steve Michlosky;
• William James Miller;
• John Frederick Winter.

De vrijheid is jarig! Het is de 80e verjaardag van onze vrijheid. Morgen vieren we onze vrijheid. Morgen zullen we feesten, we zullen luidruchtig zijn en we zullen blij zijn.

Maar vandaag… rouwen we. We luisteren naar muziek en we zijn twee minuten stil, opdat wij niet vergeten.

We zullen ze niet vergeten, we mogen ze niet vergeten en we moeten ze niet vergeten; de namen van onze bevrijders, die de hoogste prijs hebben betaald voor ónze vrijheid.

Geachte vertegenwoordigers van ‘the Royal Canadian Dragoons’, En andere bezoekers uit Canada, welkom in Lettele. En ook aan andere bezoekers en belangstellenden, en aan alle inwoners van Lettele die hier vandaag aanwezig zijn, allemaal een heel hartelijk welkom. Ik zal deze woorden in het Engels uitspreken, uit respect voor onze bezoekers uit Canada.

(Dit is de vertaling in het Nederlands).

Steve, William en John waren drie heel gewone kerels uit Canada, die in het leger gingen en die naar de andere kant van de wereld werden verscheept, naar Europa, om te vechten in onder meer Italië, Frankrijk, België en Nederland. Zij vochten voor onze vrijheid en zij sneuvelden voor onze vrijheid, hier, in Lettele, een heel gewoon dorp, vlakbij de stad Deventer.
Steve was soldaat in het leger. Zijn familie en vrienden noemden hem ook wel een ‘truck en tractor man’ want hij hield van alles met een motor.

Steve Michlosky verloor op 8 april 1945 zijn leven in een machinegeweer-gevecht tegen de Duitsers, heel kort vóórdat Lettele door zijn kameraden werd bevrijd. Hij stierf toen hij nog maar 21 jaar oud was.
Steve Michlosky werd eerst in een tuin in Lettele begraven. Later werd zijn lichaam zorgvuldig opgegraven en herbegraven op de Canadese Begraafplaats in Holten.

William James Miller was korporaal in het leger. Op de dag dat hij werd gedood, ontving zijn moeder, Ellen Gertrude Miller, een brief van haar zoon, waarin hij schreef dat hij was verplaatst van Italië naar België. William zou nooit meer thuiskomen. Hij stierf in de leeftijd van 28 jaar in Lettele en ook hij is begraven op de Canadese Begraafplaats in Holten.

John Frederick Winter was, net zoals Steve, soldaat in het leger. Ook hij stierf in Lettele, nog maar 21 jaar oud, korte tijd vóór de bevrijding. De stoffelijke resten van John Frederick Winter zijn ook begraven op het ereveld van de Canadese Begraafplaats in Holten.

Op de Canadese Begraafplaats in Holten staat een monument, met daarop de volgende tekst:

“Moge hun namen voor altijd voortleven”

Hier in Lettele, hebben een ook een klein, bescheiden monument, om ons eraan te helpen herinneren, wat er hier tijdens de Tweede Wereldoorlog in Lettele gebeurd is.

De bevolking van Lettele is voor altijd dankbaar voor de offers die zijn gebracht door deze 3 jonge mannen, uit Canada. We zullen voor altijd aan hen blijven denken als onze bevrijders en onze vrienden.

Ik wil graag de ‘Werkgroep 4 mei Lettele’ bedanken, evenals de andere organisaties én de vele vrijwilligers, die deze herdenkingsbijeenkomst, mede mogelijk hebben gemaakt.

Dank u allen, voor uw aanwezigheid. Het is belangrijk dat we hier vandaag samen zijn, in Lettele, “opdat wij niet vergeten”.